6.3.1 Inleiding

In deze paragraaf gaan we in op de Europese milieuregelingen. Het betreft de bestuursrechtelijke maatregelen die op basis van de verdragsbepalingen door de bestuursorganen van de Unie zijn vastgesteld. Er wordt in dat verband gesproken van secundair gemeenschapsrecht ter onderscheiding van de verdragsbepalingen die het primaire gemeenschapsrecht worden genoemd. Eerst wordt in paragraaf 6.3.2 in algemene zin stil gestaan bij de verschillende soorten juridische instrumenten die in het Europese recht kunnen worden onderscheiden. We noemen behalve de Europese richtlijn ook de verordening en de beschikking. Tevens kunnen aanbevelingen worden gedaan of adviezen worden gegeven, die in beginsel geen externe juridische werking hebben, maar wel intern bindend kunnen werken. Het belangrijkste milieu-instrument van de EU is overigens de richtlijn die voor elke lidstaat verbindend is ten aanzien van het te bereiken resultaat, maar aan de lidstaten zelf overlaat de vorm en de middelen te kiezen om dit resultaat te bereiken. Dit anders dan de Europese verordening, die voor de lidstaten en soms ook voor hun burgers verbindend is in al haar onderdelen.

De subparagrafen 6.3.3 - 6.3.5 zijn gewijd aan een beschrijving van de Europese regelgeving. Daarbij zal onderscheid worden gemaakt naar regelingen op het terrein van de milieubescherming (subpar. 6.3.4) en de natuurbescherming (subpar. 6.3.5). Daaraan voorafgaand behandelen we enkele regelingen met een algemeen karakter zoals betreffende notificatie, milieuauditing en milieu-effectrapportage.

Er zijn inmiddels tientallen milieurichtlijnen en milieuverordeningen en tal van beschikkingen alsmede een veelheid van aanbevelingen en adviezen op milieugebied tot stand gebracht. Tellen we bij de oorspronkelijke milieurichtlijnen ook de wijzigings- en uitvoeringsrichtlijnen (aangeduid als 'dochterrichtlijnen') dan betreft het in totaal honderden milieuregelingen. Het gaat in dit verband te ver om op dit omvangrijke Europese positieve milieurecht diep in te gaan. We volstaan hierna met een algemene beschrijving van de onderwerpen waaromtrent milieuregels zijn vastgesteld. De bedoeling is een indruk te geven van de breedte van het terrein waarop de Unie milieuregelingen heeft vastgesteld. Bij de besluiten wordt tussen haakjes het nummer genoemd waaronder de eerste versie is gepubliceerd (combinatie jaartal/nummer). Men diene te bedenken dat er nadien dus vaak nog vele wijzigingen kunnen hebben plaatsgevonden die in deze beschrijving niet zijn opgenomen. Een enkele keer wordt daarbij ingegaan op jurisprudentie die voor Nederland belangrijk is.

Er is daarbij bewust ervan afgezien om de bronnen van deze wijzigingsbesluiten te vermelden omdat bijna wekelijks nieuwe regelingen of wijzigingen van bestaande regelingen worden vastgesteld. Een opsomming zou dus al snel aan actualiteitswaarde verliezen. Deze werkwijze wordt mede ingegeven door de overweging dat veel regelingen, in het bijzonder de richtlijnen, eerst in het nationale recht moeten worden verwerkt vooraleer ze kunnen werken. In de volgende paragrafen gaan we overigens nader in op de wijze van verwerking (implementatie) en op de vraag wanneer richtlijnen desondanks rechtstreeks kunnen werken.

Voor een overzicht van de actuele stand van de regelgeving verwijzen wij naar de internetsite van de Europese Commissie (www.europa.eu.int). Op die site kan zowel gezocht worden naar de officiële oorspronkelijke teksten en de opvolgende wijzigingen, als op de geïntegreerde teksten (zogenoemde geconsolideerde teksten) voor de juistheid waarvan de Europese Commissie overigens geen aansprakelijkheid aanvaardt.